‘Ook wij hebben rechten’ – Timothy doorbreekt taboes in Kenia

In Kenia is het voor jongeren vaak moeilijk om betrouwbare informatie en goede zorg te krijgen op het gebied van seksuele en reproductieve gezondheid. Voor jongeren met een beperking is die toegang nog beperkter. Zij lopen niet alleen tegen vooroordelen aan, maar ook tegen praktische drempels. Timothy (23), die slechtziend is, weet daar alles van. Nu helpt hij binnen het project Make Way van VSO andere jongeren met een beperking hun rechten kennen – en opeisen.

< Wat is seksuele en reproductieve gezondheid (SRG)? >

‘Jongeren met een beperking worden vergeten’

Timothy komt uit de sloppenwijken van Campbell County en leeft met een visuele beperking. Inmiddels heeft hij zich uit de armoede gevochten. Hij is ICT-specialist, oprichter van een technologiebedrijf én medeoprichter van de Equal Rights Organisation for Youth with Disabilities. “In Kenia vinden veel mensen dat jongeren met een beperking geen seksuele gevoelens hebben – laat staan rechten. Als je als jongere met een beperking een anticonceptiemiddel wilt aanvragen, word je aangekeken alsof je iets verkeerds doet. Mensen snappen niet dat ook wij, net als andere mensen, behoeftes hebben. Én recht hebben op informatie, bescherming en zorg. We zijn geen robots zonder gevoel.” Voor doven of slechthorenden is dit probleem minstens zo groot.

“Een dove vriendin van mij vroeg in het ziekenhuis om een specifiek anticonceptiemiddel. Maar de verpleegkundige sprak geen gebarentaal en gaf haar iets heel anders. Dat is niet alleen gevaarlijk, het maakt haar ook afhankelijk van een begeleider – waardoor ze persoonlijke zaken moet bespreken in het bijzijn van anderen. Dat is een inbreuk op haar privacy.”

Praktische obstakels belemmeren toegang tot zorg

Naast culturele stigma’s zijn er veel praktische barrières. “Ik zie ’s nachts helemaal niets. Als ik dan zorg nodig heb, moet iemand me begeleiden, want de ziekenhuizen zijn slecht bereikbaar en vaak niet toegankelijk voor mensen met een beperking. En de meeste lokale klinieken sluiten om zes uur. Dan blijft er voor ons weinig over.”

Ook de manier waarop zorgverleners omgaan met mensen met een beperking moet beter. “Toen ik met mijn vader – die volledig blind is – meeging naar het ziekenhuis, vroegen zorgverleners steeds aan míj hoe hij zich voelde. Terwijl hij zelf prima kan praten. Dat is respectloos en neemt mensen hun zelfstandigheid af.”

Het belang van seksuele voorlichting vanaf jonge leeftijd

“Seksuele voorlichting moet op school gegeven worden, al op jonge leeftijd,” benadrukt Timothy. “Ik wist pas op mijn achttiende dat ik seksuele rechten had. Dat is veel te laat. Door gebrek aan kennis heb ik fouten gemaakt. Jongeren in de sloppenwijken worden extra hard geraakt. Condoomautomaten zijn niet toegankelijk, condooms raken snel op, en door schaamte durven jongeren er niet om te vragen. Daardoor lopen ze extra risico op soa’s en ongewenste zwangerschappen.”

Een keerpunt: je rechten kennen

Dankzij VSO kreeg Timothy toegang tot informatie en trainingen over seksuele gezondheid en rechten.

“Voorheen wist ik niet eens dat ik recht had op bepaalde dingen – nu pas ben ik me ervan bewust. Ik leerde dat ik recht heb op deze zorg en dat ik daar ook voor mag opkomen. Dat was een keerpunt.”

Samen met andere jongeren richtte hij de Equal Rights Organisation for Youth with Disabilities op. “We organiseren bijeenkomsten, zowel online als fysiek, om jongeren bewust te maken van hun rechten. We moedigen hen aan om voor zichzelf op te komen – want als je je rechten niet kent, kunnen anderen ze makkelijk van je afnemen.”

Dit moet beter in de zorg

Timothy pleit voor structurele verbeteringen in de zorg.

“Zorgverleners moeten worden opgeleid in gebarentaal. Voor slechtzienden moeten documenten beschikbaar zijn in braille of groot lettertype. Ziekenhuizen moeten fysiek toegankelijk worden gemaakt. En zorgverleners moeten praten met de persoon in kwestie, en niet hun begeleiders. We vragen niet om medelijden. We eisen onze rechten op – zoals vastgelegd in de Keniaanse grondwet én internationale verdragen.”

Hoe we zorg eerlijker maken voor iedereen

Wereldwijd hebben miljoenen mensen geen toegang tot goede gezondheidszorg, vooral meisjes, LHBTQI+ personen en mensen met een beperking. Samen pakken we dit aan door jongeren, organisaties en overheden bij het probleem te betrekken. Zo zorgen we ervoor dat iedereen bewuste keuzes kan maken over relaties, seksualiteit en welzijn.

Steun jongeren zoals Timothy

Er zijn al grote stappen gezet, maar we zijn er nog lang niet. Nog altijd worden kwetsbare jongeren buitengesloten van zorg die ze hard nodig hebben. Samen kunnen we dat veranderen. Sluit je aan en maak het verschil voor jongeren zoals Timothy.

Word donateur!   Bekijk het project